Alacaklı Tarafından Açılan Ortaklığın Giderilmesi Davası

Alacaklının Açtığı Ortaklığın Giderilmesi Davası

Alacaklı, borçlunun elbirliği mülkiyetinde ortak olduğu taşınmazlarda alacağını tahsil etmek amacıyla ortaklığın giderilmesi davası açabilir. Ancak, bu davanın açılabilmesi için bazı hukuki şartların yerine getirilmesi gerekmektedir.

Alacaklının açtığı ortaklığın giderilmesi davası borçlunun elbirliği halinde mülkiyetine sahip olduğu taşınmazlarda alacaklının, alacağını tahsil edebilmek için mahkemeye başvurarak taşınmazın ortaklığının satış suretiyle giderilmesini talep etmesidir.

Alacaklının açtığı ortaklığın giderilmesi davası İcra ve İflas Kanunu’nun 121. maddesi kapsamında düzenlenmiş olup, alacaklının icra hakimliğinden yetki belgesi alarak açması gereken bir davadır.

Alacaklının açtığı ortaklığın giderilmesi davasında icra hakimliğinden yetki belgesi alma zorunluluğu, tüm ortakların davaya dahil edilmesi gerekliliği ve satış bedelinin dağıtımı gibi kritik unsurlar göz önünde bulundurulmalıdır. Ayrıca mahkeme, kararında satış sürecini ve bedelin dağıtımını açıkça belirtmelidir.

Alacaklı tarafından borçlunun maliki olduğu taşınmaz için ortaklığın giderilmesi davası açabilir mi?

Alacaklı, borçlunun elbirliği halinde ortak olduğu taşınmazlar için ortaklığın giderilmesi davası açabilir. Ancak, bu davayı açmadan önce İcra ve İflas Kanunu’nun 121. maddesi gereğince icra hakimliğinden yetki belgesi alınması zorunludur. Yetki belgesi olmadan doğrudan açılan davalar hemen reddedilmez, davacı tarafa icra hakiminden yetki belgesi almak için süre verilir.

İCRA VE İFLAS KANUNU MADDE 121

Bir intifa hakkı veya taksim edilmemiş bir miras veya bir şirket yahut iştirak halinde tasarruf olunan bir mal hissesi gibi yukarki maddelerde gösterilmeyen başka nevi malların satılması lazımgelirse icra memuru satışın nasıl yapılacağını icra mahkemesinden sorar. İcra mahkemesi, yerleşim yerleri malüm olan alakadarları davet ve gelenlerini dinledikten sonra açık artırma yaptırabileceği gibi satış için bir memur da tayin edebilir, yahut iktiza eden diğer bir tedbiri alabilir.

Alacaklının açtığı ortaklığın giderilmesi davasına hangi taşınmazlar konu edilebilir?

Alacaklının açtığı ortaklığın giderilmesi davasına konu edilebilecek taşınmazlar borçlu ortağın elbirliği halinde mülkiyetine sahip olduğu taşınmazlardır. Borçlunun tek başına malik olduğu taşınmazlar veya paylı mülkiyete tabi taşınmazlar bu kapsama girmez. Eğer dava konusu birden fazla taşınmaz varsa, borç miktarına yetecek kadar taşınmazın ortaklığının giderilmesine karar verilir, geri kalan taşınmazlar için talep reddedilir.

Alacaklı tarafından açılan ortaklığın giderilmesi davasında tüm paydaşlar davaya dahil edilmek zorunda mıdır?

Alacaklı tarafından açılan ortaklığın giderilmesi davasında borçlu ortak dahil tüm paydaşlar davaya taraf olarak eklenmelidir. Mahkemece ortaklığın giderilmesine karar verilebilmesi için taşınmaz üzerindeki tüm ortakların mahkemede yer alması gerekmektedir.

Alacaklı tarafından açılan ortaklığın giderilmesi davasında mahkeme ortaklığın giderilmesine nasıl karar verir?

Mahkeme, alacaklı tarafından açılan ortaklığın giderilmesi davasında ortaklığın giderilmesine karar verirken genellikle satış suretiyle ortaklığın giderilmesi yolunu tercih eder. Satışın nasıl yapılacağı ve satış bedelinin nasıl dağıtılacağı, mahkeme hükmünde açıkça belirtilmelidir.

Alacaklının açtığı ortaklığın giderilmesi davasında mahkeme satış bedelinin alacaklıya ödenmesine karar verebilir mi?

Alacaklının açtığı ortaklığın giderilmesi davasında mahkeme satış bedelinin doğrudan alacaklıya ödenmesine karar veremez. Satış bedeli taşınmazın paydaşlarına (ortaklarına) ödenmelidir.

Mahkeme, satış sonucunda elde edilen bedelin tapudaki ve mirasçılık belgesindeki pay sahiplerine ödenmesini hükme bağlamalıdır. Bu husus göz ardı edilerek satış bedelinin doğrudan alacaklıya verilmesi yönünde bir karar verilmesi hatalıdır.

İcra müdürü tarafından verilen yetki belgesiyle açılan dava ne olur?

Eğer alacaklı tarafından açılan ortaklığın giderilmesi davası bir icra müdürünün verdiği yetki belgesine dayanarak açılmışsa yahut hiç yetki belgesi alınmadan açılmışsa dava hemen reddedilmez. Mahkeme, davacıya icra hakiminden usulüne uygun yetki belgesi alması için süre verir. Eğer bu süre içinde yetki belgesi alınmazsa, dava reddedilir.

Alacaklının açtığı ortaklığın giderilmesi davasında hangi borç miktarı dikkate alınır?

Alacaklı tarafından açılan ortaklığın giderilmesi davasında icra takibine konu olan borç miktarı dikkate alınır. Eğer dava konusu birden fazla taşınmaz varsa, borç miktarına denk gelecek taşınmaz veya taşınmazların ortaklığının giderilmesine karar verilir, geri kalanlar için talep reddedilir.

Ortaklığın giderilmesi davası, hukuki süreçler ve taşınmaz üzerindeki haklar açısından oldukça kapsamlı bir prosedürdür. Hukuki danışmanlık ve detaylı bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Alacaklı tarafından açılan ortaklığın giderilmesi (izale-i şuyu) davasında satış bedelinin alacaklıya değil ortaklara ödenmesi gerektiğine ilişkin Yargıtay Kararı

Yargıtay 14. Hukuk Dairesi 2016/17042 E., 2020/4020 K.

"İçtihat Metni"

MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi

Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 12/11/2015 gününde verilen dilekçe ile İcra ve İflas Kanununun 121. maddesine dayalı ortaklığın giderilmesi talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 03/05/2016 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalılardan ... vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:

K A R A R

Dava, İcra ve İflas Kanununun 121. maddesi uyarınca alınan yetki belgesine istinaden alacaklı tarafından açılan ortaklığın giderilmesi isteğine ilişkindir.

Davacı vekili, davalılardan ... hakkında Eskişehir 3.İcra Müdürlüğünün 2013/2380 Esas sayılı dosya numarası ile ... hakkında ise Eskişehir 8.İcra Müdürlüğünün 2014/5191 Esas sayılı dosya numarası ile icra takibinde bulunduğunu, davalı borçluların miras bırakanı Hasan Söğütoğlu'na ait taşınmazların tapu kayıtlarına haciz konulduğunu ve bu taşınmazlar hakkında ortaklığın giderilmesi davası açmak üzere Eskişehir 1.İcra Hukuk Mahkemesinin 2015/597-529E.K. sayılı kararı ile yetki belgesi aldıklarını belirterek, borçlulara muristen intikal eden 103 ada 44 parsel, 105 ada 19 parsel, 102 ada 33 parsel ve 142 ada 3 parsel sayılı taşınmazlar üzerindeki ortaklığın satış suretiyle giderilmesini talep etmiştir.

Mahkemece, “ Davanın kabulu ile; 103 ada 44 parsel, 105 ada 19 parsel, 102 ada 33 parsel ve 142 ada 3 parsel sayılı taşınmazın; Eskişehir 8. İcra Müdürlüğünün 2014/5191 Esas takip dosyası esas alınarak dava tarihi itibari ile hesap ettirilen 160.897,63 TL'lik borcu ve Eskişehir 3.İcra Müdürlüğünün 26.249,33 TL'lik borcunu karşılayacak miktarda taşınmazın satışı suretiyle ortaklığın giderilmesine; satıştan elde edilecek bedelin, dosya kapsamında mevcut Eskişehir 2. Sulh Hukuk Mahkemesinin 13/01/2016 tarih ve 2016/79 Esas ve 2016/64 Karar sayılı veraset ilamı uyarınca borçlular ... ve ...'nun payına tekabül edecek (1/8) oranda ayrı ayrı alınarak davacı Güven Varlık Yönetimi Anonim Şirketi'ne ödenmesine” karar verilmiştir.

Hükmü, davalılardan ... vekili temyiz etmiştir.

Borçlunun elbirliği halinde ortak olduğu taşınmazlarda borçlu ortağın alacaklısı İcra Hakimliğinden İcra İflas Kanununun 121. maddesine göre alacağı yetki belgesine dayanarak borçlunun ortağı olduğu taşınmaz için ortaklığın giderilmesi davası açabilir. Bunun için icra hakiminden yetki belgesi alınması zorunludur. İcra hakiminden yetki belgesi almadan doğrudan doğruya veya yetkisi olmayan icra müdürünün verdiği yetki belgesine dayanılarak dava açılması halinde dava hemen reddedilmeyip davacı tarafa icra hakiminden yetki belgesi almak üzere süre verilmelidir.

İcra mahkemesinden alınan yetkiye dayalı olarak açılan davalarda kural olarak borçlu ortağın mülkiyet hakkının elbirliği mülkiyetine konu olması gerekir.

Borçlu ortağın alacaklısı tarafından açılan davalarda birden fazla taşınmaz dava konusu edilmiş ise icra takibine konu borç miktarına göre dava tarihi itibariyle taşınmazlardan borçlu ortağın payına düşecek değerin tespit edilerek borca yetecek kadar (sayıda) taşınmazın ortaklığının giderilmesine karar verilmesi, fazlaya ilişkin istemin reddi gerekir.

Bu şekilde açılacak davalarda borçlu ortak (paydaş) dahil tüm ortakların (paydaşların) davaya dahil edilmeleri zorunludur.

Mahkemece paydaşlığın satış suretiyle giderilmesine karar verilmesi halinde satışın nasıl yapılacağının ve satış bedelinin ne şekilde dağıtılacağının hüküm sonucunda gösterilmesi gerekir.

Satışına karar verilen taşınmaz;

a)Paylı mülkiyet hükümlerine konu ise satış bedelinin paydaşların tapudaki payları oranında,

b)Elbirliği mülkiyeti hükümlerine tabi olması halinde satış bedelinin mirasçılık belgesindeki paylar oranında,

c)Hem paylı, hem de elbirliği mülkiyeti halinin bir arada bulunması halinde ise satış bedelinin tapudaki ve mirasçılık belgesindeki paylar nazara alınarak dağıtılmasına karar verilmesi gerekir.

Somut olaya gelince;

1)Alacaklının açtığı ortaklığın giderilmesi davasında İcra Hakimliğinden İcra ve İflas Kanununun 121. maddesi uyarınca yetki belgesi alınması gerekmektedir. Davaya konu icra takibi olarak, Eskişehir 3.İcra Müdürlüğünün 2013/2380 Esas sayılı dosyası ile Eskişehir 8.İcra Müdürlüğünün 2014/5191 Esas sayılı dosyası gösterildiği halde, bunlardan yalnızca Eskişehir 8.İcra Müdürlüğünün 2014/5191 Esas sayılı dosyası için yetki belgesi sunulduğu anlaşılmış, bu durumda dosyada yetki belgesi olmayan Eskişehir 3.İcra Müdürlüğünün 2013/2380 Esas sayılı dosyasındaki borç için de ortaklığın giderilmesine karar verilmesi doğru görülmemiştir.

2) Yukarıdaki ilkelerde de açıklandığı üzere, satışına karar verilen taşınmazların satış bedelinin tapudaki ve mirasçılık belgesindeki paydaş/ortaklara ödenmesi gerekir. Mahkemece bu husus gözardı edilerek satış bedelinin alacaklıya ödenmesi şeklinde hüküm kurulması doğru değildir.

Mahkemece yukarıda değinilen hususlar gözetilmeden yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, bu sebeplerle kararın bozulması gerekmiştir.

SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalılardan ... vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın yatırana iadesine, 24.06.2020 tarihinde oy birliği ile karar verildi.